SİZ ÜSTÜN ZEKALILARDAN MISINIZ

 Benim bir üstün zekalı ve yetenekli eğitimcisi olarak  mesleğimden dolayı en sık karşılaştığım iki soru var:

Birincisi, “Siz üstün zekalı mısınız?” 

İkincisi, “Üstün zeka tanısı neden konulur?”

Birinci soruyu cevaplamadan önce öğrencilik yıllarımda yaşadığım bir olaya değinmek iyi bir örnek olacaktır. Yine bir sınav haftasındayız. Günde ortalama dört saatim ev ile okul arasında gidip gelmekle geçiyor. Birden fazla bölümü bir arada okumaya gönül verdiğimden sonuçlara katlanmak zorunda olduğum için sınav haftalarında yedi yirmi dört ders çalışmak zorunda kalıyorum. Böyle bir haftanın içindeyim. Saat on birde sınavım var. Son tekrarları da otobüste giderken yolda yaparım umuduyla elimde notlarla otobüse atlıyorum. Her zamanki gibi oturacak yer bulamayıp ayakta notlarımı çalışmaya başlıyorum. O sırada yanımdaki koltuktan bir ses duydum, “Kızım sen ‘İmamhatibe’ mi gidiyorsun?”  “Renzulli’inin” çalışmalarını yarıda kesip başımı kaldırdığımda bir amca gülümseyerek bana bakıyor, hemen yanında oturmuş kadın pür dikkat bizi dinliyor. “Yok amca, ben üniversite öğrencisiyim.” Ne okuyorsun,(o anki çalıştığım nota bakarak) “Üstün zekalılar…” Amca, “Ne, sen üstün zekalı mısın?” Amcanın yüzündeki o anlık değişim beni ürpertti. Artık benimle konuşmayı bırakıp yanındaki kadına döndü, “Hanım, hanım! Bak bu kız üstün zekalı…” Artık ne kadar dil döktüysem amcaya işlemedi. Bu kadarla kalsa yine iyi ya! Bu sefer kalkıp önünü ilikleyip yerini bana vermez mi, bir bu eksikti! Öğrenilmiş çaresizlik derler ya artık amcaya karşı o duruma geldim. Verdiği her komutu eksiksiz yerine getirip öylece kurtulabildim. İşte bu amca toplumdaki birçok kişinin düşünce yapısını yansıtıyor. Üstün zekalı ve yeteneklilerin eğitiminden sorumlu olmak üstün zekayı gerektiriyor! Bu yanlış düşünce yapısının üstesinden gelebilmek için öncelikle üstün zekalı olmak tam olarak neyi ifade ediyor noktasında bilinç oluşturmak gerekiyor. Toplumun yüzde ikisini oluşturan bireylerin ihtiyaçları, yaşam içindeki konumları vb. birçok noktada bilinç oluşturmak için öncelikle MEB ve üniversitelerin özel eğitim birimlerine görev düşmektedir. Bu konuda ne kadar bilinç oluşturulursa o oranda üstün zekalı ve yetenekli bireyler anlaşılacaktır. 

    Gelelim ikinci soruya, üstün zekalı ve yetenekli çocukların tanılanmasının temel nedeni daha iyi bir eğitim almalarından çok kendilerine uygun bir eğitim almaları gerekliliğidir. Ayrıca üstün yetenekli çocukların kendilerine uygun akademik bir programa ihtiyaçları var. Çünkü çocuk yeteneğine uygun zorlu bir materyal ile karşılaşmadığında beyni öğrenme için gerekli olan dopamin, noradrenalin ve serotonin gibi hormonları salgılamakta güçlük çeker  bu durum da üstün zekalı ve yetenekli çocukların mutsuz ve kaygılı olmasına neden olur. Üstün yetenekli çocukların potansiyellerini ortaya çıkaracak ortamlara ihtiyaçları var. Bunun için saygı ve koşulsuz kabulün olduğu bir eğitim ortamına ihtiyaçları var. Üstün zekalı ve yetenekli bireylerin tanılamasındaki temel düşünce de buradan doğmaktadır. Yani birçok bilinçsiz düşüncedeki gibi üstün zekalı olarak anılmak ve bu tanılamayı bir ayrıcalık olarak görüp bununla övünmek değildir temel amaç. Hatta birçok aile çocuklarının üstün zekalı olmamasını istemektedir. Bunun nedeni ise üstün zekalılığın da özel bir eğitimi gerektirmesi ve ailenin özel olarak ilgilenebilecek durumda kendilerini görmemeleri, onlara sağlanan olanakların kısıtlı olması olarak görülebilir.  Üstün zekalılığın çok özel bir durum olduğu bir gerçektir. İşte bu özel durum birçok avantaj sağlamakla beraber gerekli ihtiyaçlar sağlanmadığında neden olacağı çok büyük olumsuzlukların olacağı gerçeği de bir diğer gerçektir. 

    Üstün zekalı ve yetenekliliğin tanılanmasının temelinde yukarıda belirttiğim faktörler temel etkendir. Üstün zekalı ve yeteneklilere eğitim veren her eğitimciyi  “üstün” görmenin gayri meşruluğu kadar üstün zekalı bireyin de bir o kadar toplumun meşru bir parçası olduğunu kabul ettirmek için gerekli adımların atılmasıyla gerçek bir toplum oluşacaktır.